dolagh
به نام خداوند لوح وقلم / حقیقت نگار وجود و عدم
بسم الله الرحمن الرحیم
درباره دیولق
کلمه ی دیولق(1) یا دیولاخ (اهرمن لاخ)جاومقام دیورا گویند چه لاخ معنی مکان است همچو سنگلاخ رودلاخ …واین معنا به خاطر آن است که دردیولق غاری بود که روستائیان از زمانهای قدیم معتقدبودنندکه آنجا جایگاه دیوان می باشد و نام دیولق از زمان زرتشت سوم رایج بوده که حتی همکنون نیز درمنطقه با این نام شناخته می شود. البته این نام در منطقه باگویشهای مختلفی بیان می شود مانند دیوله ودوله … اسم این روستا درشناسنامه ها دولق ثبت شده است احتمالا” توسط سجل احوال زمان رضاشاه (ی) ازقلم افتاده است (د…ولق ) نام روستادر نقشه ها معمولا” به اسم فرانسوی dioulagh نوشته می شود که این لغت نیز در تلفظ آمیخته ای از کلمه ی ترکی وفرانسوی می باشد و قسمت اول کلمه یعنی diouبه معنی دیو است که هرسه کلمه دیولق-دیوله ودوله شامل تلفظ دیو یا دو میباشد (دو همان دیو است که در محل اینگونه تلفظ می شود) وبه قول آقای دارا نجفی روزنامه نگار اردبیلی پیکارزرتشت سوم بادیوهادردیولق بوده است. البته بعضیها معتقدندکه دیولق فقط ۲۵۰سال قدمت دارد شاید منظورشان این است که دویست وپنجاه سال است آنجا محل سکونت شده است وقبل از آن چون مردم آنجا را محل سکونت دیو وپری میدانستنند کسی جرا”ت نمی کرد درآنجا ساکن باشد(این نظریه بعیداست)چراکه وجودتعدادزیادی ازقبرهای اوغوز درروستای دیولق نشانگراین است که سکونت درآنجاقدمت طولانی تری داشته است.وروستای دیولق جزءروستاهای باستانی می باشد.ضمنا”درزمانهای قدیم به علت عدم وجود بانک برای اینکه طلا وجواهرواموال باارزش درامان باشد.آنهارا زیر خاک مخفی میکردند وشایع می کردنددرآنجا دیو یا اژدهاوجود دارد یا اینکه فلان امامزاده درآنجا مدفون است تا مردم از ترس دیو واژدها یابه خاطرحرمت مدفن امام زاده هااین گونه اماکن را تخریب نکنندوسرمایه های روستاییان محفوظ بماندبه این جهت درگوشه گوشه کشورمان اسامی روستاهایی که باکلمه ی دیو شروع می شود زیاد است(2) همچنین روستاهایی که امامزاده ی جعلی دارند کم نیستندچراکه برخی ازآنها نه شجره نامه ای دارند نه سندی معتبروقابل اعتماد… خلاصه روستای همجواردیولق نیز که دیوله سر گفته می شودمیتواند شامل توضیحات فوق باشد با این تفاوت که دیوله ودیوله سر مانند علیا وسفلای برخی از روستاهای دیگر میباشد چرا که درزمانهای گذشته به دیوله سر دیولق سفلا یا دیولق سر می گفتند.ناگفته نماندکه درزمانهای قدیم یکی دیگرازراههای گمراه کردن تبهکاران ازدستبرد اموال این بود که شایع می کردند فلان روستا گنجهای باارزشی دارد تا مردم ذهنشان مشغول آنجا باشد که دردیولق بیشتراز شایعات دیوواژدها استفاده شده است .
تفییراسم روستاها:
در زمان رضا شاه که می خواستنند همه چیز رایکسان سازی کنند و قومیت ها را که طبق آیات قرآن کریم از نشانه های قدرت خداست از بین ببرند . اسامی روستا ها را فارسی سازی کردنند ودر شناسنامه ها اکثر اسمهارا به غلط ثبت نمودند.اما در منطقه آذر بایجان و بسیاری از روستاهای میهنمان خوشبختانه باز هم به همان اسمهای باستانی شهرت دارند .مانند دیوله سر و دره وار که درشناسنامه دولت سرا و درآباد نوشته شده است. وهمچنین دیولق که درشناسنامه ها دولق می باشد. بازهم جای شکر دارد که که برخلاف اراده ی مستکبران وخود خواهان آن دوره اصالت وتاریخ روستاهای میهن عزیزمان از بین نرفت . نکته جالبی که مرحوم بابا صفری در کتاب اردیبل درگذر گاه تاریخ در این زمینه بیان میکند این است که رضاشاه برای اینکه زبانهای محلی را از بین ببرد بسیاری از کارمندان وآموزگاران فارسی زبان را از مناطق مختلف ایران زمین به اردبیل منتقل کرد تازبان وفرهنگ آنها را عوض کند اماخوشبختانه فارسی زبانان بعد از سالها به جای اینکه زبان وفرهنگ آذری هارا عوض کنند زبان وفرهنگ خودشان عوض شدواین موضوع بخاطر تعصب ووطن دوستی اجدادمان بودکه تاریخ وفرهنگ روستاهای ما همچنان باقی مانده است ودچارآسیب زیادی نسبت به مناطق دیگر کشورمان نشده است.
تحقیق : بهروزصبوری فروردین ماه 1384
۱-دیولق کلمه ایست ترکی که درلغت نامه دهخداازنظرلغوی بالهجه ای دیگریعنی دیولاخ (محل دیو) وازنظر اسم بودن به عنوان ده دیولق ثبت شده است .
2-مانند:دیودره-دیورود-دیوکلا-دیوزند-دیودشت و …
